Wiele osób, które zostało skazane na karę pozbawienia wolności, zastanawia się, czy jest możliwe, aby odbyć karę w inny sposób, niż przebywając w areszcie. Związane jest to często z koniecznością dalszego zarabiania pieniędzy na utrzymanie bliskich, co byłoby niemożliwe podczas pobytu w więziennej celi. Istnieje jednak możliwość odbycia kary pozbawienia wolności w innej formie, która umożliwia skazanemu kontynuowanie życia na wolności. System dozoru elektronicznego polega na odbywaniu kary z pomocą elektronicznego nadajnika, który rejestruje jej przebieg. Wymaga się jedynie, aby skazany przebywał w miejscu odbywania kary, które wybierze – może to być mieszkanie, ale także inne miejsce wskazane przez sąd.
Własność intelektualna – definicja
Własność intelektualna jest obszernym pojęciem obejmującym wszelkie wytwory ludzkiego umysłu. Zgodnie z art. 2 pkt VIII) Konwencji o ustanowieniu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej, własność intelektualna oznacza prawa odnoszące się do: dzieł literackich, artystycznych i naukowych, interpretacji artystów interpretatorów, wynalazków z każdej dziedziny techniki, odkryć naukowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, nazw handlowych oraz oznaczeń handlowych, ochrony przed nieuczciwą konkurencją. Pojęcie to obejmuje m.in. prawo autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej, prawa do baz danych, dobra osobiste, czy inne prawa do know-how.
Prawa autorskie mają za zadanie ochronę utworów takich jak utwory literackie, piosenki, filmy, obrazy, czy też rzeźby, natomiast prawa pokrewne nakierowane są na cel w postaci ochrony m.in. artystów scenicznych, czy też aktorów.
Dozór elektroniczny – jak działa?
Odbywanie kary w formie dozoru elektronicznego możliwe jest dzięki nadajnikowi, zakładanemu na nogę lub dłoń skazanego. Dodatkowo, jeżeli jest taka konieczność, w miejscu odbywania kary montowane jest urządzenie, które umożliwia stałą kontrolę nad jego poczynaniami. Jak już wyżej wskazano, skazany musi przebywać w określonym miejscu, w czasie wskazanym przez sąd, jednakże wszystko zależy również od rodzaju dozoru. Występuje kilka rodzajów działania dozoru elektronicznego:
- dozór stacjonarny – polega na kontrolowaniu przebywania skazanego w określonych dniach tygodnia i godzinach we wskazanym przez sąd miejscu,
- dozór mobilny – polega na kontrolowaniu bieżącego miejsca pobytu skazanego, niezależnie od tego, gdzie skazany przebywa,
- dozór zbliżeniowy – oznacza kontrolowanie zachowywania przez skazanego określonej minimalnej odległości od osoby wskazanej przez sąd.
W przypadku, gdyby naruszono warunki wykonywania kary, urządzenie monitorujące przesyła informację o złamaniu warunków sprawowania kary we wskazanej formie do Centrali Monitorowania. Taka sytuacja może spowodować, że sąd uchyli dozór elektroniczny, a skazany będzie musiał odbyć karę w tradycyjnej formie.
Warunki odbycia kary w formie dozoru elektronicznego
Zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w formie dozoru elektronicznego wydaje sąd penitencjarny. Konieczne jest jednak spełnienie określonych przesłanek, zawartych w art. 431 a § 1 Kodeksu karnego wykonawczego. Wskazane przesłanki to:
- Kara pozbawienia wolności orzeczona na okres nieprzekraczający 18 miesięcy,
- Popełnienie danego przestępstwa po raz pierwszy,
- Umożliwienie osiągnięcia celów wymierzonej kary,
- Posiadanie miejsca stałego pobytu przez skazanego,
- Zgoda osób pełnoletnich wspólnie zamieszkujących ze skazanym,
- Odpowiednie warunki techniczne (konieczne jest, aby w miejscu odbywania kary przez skazanego, możliwe było zapewnienie prawidłowej pracy urządzeń monitorujących).
Jeżeli skazany nie rozpoczął jeszcze odbywania kary w zakładzie karnym, wówczas można udzielić zgody na odbycie jej poprzez dozór elektroniczny, w sytuacji, gdy pozwalają na to względy bezpieczeństwa oraz stopień demoralizacji, a inne szczególne okoliczności nie wskazują na konieczność przebywania w areszcie. W przypadku natomiast, gdy skazany rozpoczął już odbywanie kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym, ale jego zachowanie i dotychczasowa postawa są prawidłowe, wówczas również można udzielić zgody na kontynuowanie kary poprzez dozór elektroniczny.
Wniosek o dozór elektroniczny
Zamiana kary pozbawienia wolności na dozór elektroniczny wymaga złożenia wniosku. Nie gwarantuje to jednak udzielenia zgody na odbywanie kary w tej formie. Wniosek taki należy skierować do wydziału penitencjarnego sądu okręgowego, w którego okręgu skazany przebywa. Nie podlega on opłacie. Wniosek o odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego może złożyć:
- skazany i jego obrońca
- prokurator
- kurator sądowy
- dyrektor zakładu karnego
Z takim wnioskiem nie może natomiast wystąpić członek rodziny skazanego. Sąd jest zobowiązany do wydania postanowienia w terminie 30 dni od dnia wpływu wniosku, a na odmowę w tej kwestii przysługuje zażalenie. Co istotne, wraz z wnioskiem o dozór elektroniczny warto wystąpić z wnioskiem o wstrzymanie wykonania kary, co zagwarantuje skazanemu, że podczas rozpatrywania pierwszego ze wskazanych pism, nie zostanie on wezwany do stawienia się w zakładzie karnym.
We wniosku o odbycie kary pozbawienia wolności w formie dozoru elektronicznego należy przede wszystkim wskazać jednoznacznie, o co wnioskodawca się ubiega, czyli określić, że wnioskuje się o odbycie kary w formie takiego dozoru. Należy również nakreślić, jaki sąd wydał wyrok skazujący, datę jego wydania, sygnaturę akt sprawy oraz podać, za jakie przestępstwo orzeczona została niniejsza kara. Kolejnym krokiem będzie odpowiednie uzasadnienie składanego wniosku. W tej kwestii warto oprzeć się na przesłankach wskazanych powyżej, które muszą wystąpić, aby możliwe było odbycie kary w formie dozoru. Podać zatem należy m.in., że skazany nie był uprzednio karany za to samo przestępstwo, a także, że orzeczona wobec niego kara nie przekracza roku. W kwestii sporządzenia niniejszego wniosku warto skorzystać z pomocy prawnika, który odpowiednio sformułuje jego uzasadnienie, co podniesie szanse na wydanie zgody przez sąd.