Kilka słów o prawie…

Jak głosi słynna paremia prawnicza „nieznajomość prawa szkodzi”. Przytoczone słowa oznaczają, że nie można powoływać się na nieznajomość prawa w ochronie przed odpowiedzialnością. Nieznajomość prawa szkodzić będzie jednak również, gdy osoba poszkodowana z uwagi na nieznajomość swoich praw, nie będzie mogła dochodzić określonych roszczeń. W sporach pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą szczególnie chroniony jest konsument, co daje wiele możliwości w przypadku, gdy kontrahent okaże się nieuczciwy, w wyniku czego konsument dozna szkody. Warto jest przed dokonaniem określonej czynności poznać swoje prawa, co może zapobiec licznym problemom. Na wstępie wskazać należy, że w polskim prawie konsumenta definiuje się jako osobę fizyczną, która dokonuje z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Przedsiębiorcę należy natomiast rozumieć jako osobę fizyczną, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonującą działalność gospodarczą. Najważniejsze prawa konsumentów chronione są przez Konstytucję.

Jakie prawa ma konsument?

Jak już wyżej wskazano, konsument jest bytem szczególnie chronionym przez prawo. Do podstawowych praw konsumenta zaliczyć należy ochronę życia, zdrowia, prywatności i bezpieczeństwa. Oznacza to, że kupowane przez konsumentów towary i usługi nie mogą stanowić zagrożenia dla ich życia i zdrowia. Dlatego tak ważne jest, aby każdy towar przed wprowadzeniem na rynek i udostępnieniem go konsumentom podlegał sprawdzeniu pod kątem możliwego niebezpieczeństwa. Czasami produktem niebezpiecznym może okazać się zakupiona żywność, ale także sprzęty użytku codziennego. Najczęściej to producent, który wytworzył produkt niebezpieczny, ponosi odpowiedzialność za szkody doznane przez kupującego. Produkt niebezpieczny może stanowić zagrożenie dla życia, zdrowia i bezpieczeństwa konsumenta.
Wśród najważniejszych uprawnień związanych z zawieraniem umów przez konsumentów wyróżnić można również prawo do odstąpienia od umowy, a także możliwość złożenia reklamacji.

Prawa konsumenta – reklamacja

Reklamacja to uprawnienie, które pozwala konsumentowi na działanie w przypadku, gdy zakupiony przez niego towar okazał się wadliwy. Ma on wówczas możliwość zażądać, aby wadliwy towar został naprawiony lub wymieniony na nowy pozbawiony wad albo dochodzić zwrotu części bądź całości zapłaconej za niego kwoty. Reklamacji można dochodzić na podstawie gwarancji, w przypadku, gdy jej udzielono lub rękojmi. To od konsumenta zależy, na jakiej podstawie będzie chciał dochodzić swoich roszczeń. W przypadku rękojmi to sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, który może powołać się na wadę fizyczną lub prawną, a okres odpowiedzialności sprzedającego w tym wypadku wynosi dwa lata od wydania towaru. Wada prawna występuje w sytuacji, gdy rzecz jest własnością kogoś innego lub jest obciążona prawem, lub prawami osoby trzeciej, natomiast wada fizyczna polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W przypadku chęci reklamacji towaru na podstawie gwarancji za wady rzeczy odpowiada gwarant, a jeżeli okres ochrony nie został z góry określony, wynosi on dwa lata od daty wydania towaru. Reklamacja nie musi być sporządzona w formie pisemnej.

Prawa konsumenta – zwrot towaru

Konsument, gdy dokonuje zakupów przez internet, ma większe możliwości w zakresie zwrotu towaru, niż jakby kupił daną rzecz w sklepie stacjonarnym. Okoliczność ta jest związana z faktem, iż osoba nabywająca dany towar w kontakcie bezpośrednim, ma możliwość oceny, czy nie jest on uszkodzony, może również w przypadku ubrań dobrać odpowiedni rozmiar i upewnić się, że wszystko jej w danym produkcie odpowiada. Konsument, który dokonuje zakupów za pośrednictwem internetu, takiej możliwości nie ma, ponieważ nawet jeżeli coś na załączonym zdjęciu będzie wyglądało korzystanie, może okazać się słabej jakości, gdy już otrzymamy dany produkt do rąk własnych. Fakt ten doprowadził do konieczności wprowadzenia do polskiego systemu prawnego regulacji, która pozwala na zwrot towaru zakupionego przez internet w terminie 14 dni od otrzymania przesyłki. Przy czym warto wskazać, że w przypadku dokonania zwrotu przedsiębiorca ma 14 dni na zwrot pieniędzy, a konsument w takim samym czasie musi odesłać zwracany towar. Załóżmy jednak, że termin do zwrotu zapłaconej kwoty upływa niebawem, a przedsiębiorca nie otrzymałby jeszcze zwracanej rzeczy. Może on wówczas poczekać na otrzymanie paczki, tak by ocenić stan zwracanego towaru. W przypadku zakupów internetowych nie musi zostać wyrażona zgoda sprzedawcy na zwrot towaru, jednakże ma on prawo nie przyjąć towaru, gdyby był uszkodzony. Co istotne, przedsiębiorca ma obowiązek nie tylko zwrócić kwotę, którą konsument zapłacił za towar, ale również koszt najtańszej dostępnej formy wysyłki. W przypadku zakupów stacjonarnych możliwość zwrotu zakupionego towaru uzależniona jest od dobrej woli sprzedającego.

Prawa e-konsumenta

ak już wyżej wskazano, konsument, który dokonuje zakupów przez internet lub poza lokalem przedsiębiorcy ma uprawienie w postaci możliwości odstąpienia od umowy bez podawania przyczyny w terminie 14 dni. W takim przypadku powinien on złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Uprawnienie to można jednak wyłączyć, w przypadku, gdy zamawiany towar jest spersonalizowany lub gdy rodzaj produktu nie pozwala na jego ponowną sprzedaż po zwrocie np. ze względów higienicznych. Przez sprzedaż poza lokalem przedsiębiorstwa rozumie się przede wszystkim sprzedaż poprzez organizowanie pokazów z możliwością zakupu towaru w innych miejscach niż siedziba firmy, np. w domu klienta. Nie będzie również możliwe zwrócenie towaru, gdy zostało wyłączone prawo do odstąpienia od umowy, a konsument wyraził na to wyraźną zgodę. Nie można również zwrócić towaru, który łatwo ulega zepsuciu, np. żywności.

Pracuję jako adwokat w Poznaniu, ale pomoc prawna z mojej strony nie ogranicza się do działań stacjonarnych. Zajmuję się sprawami osób i podmiotów prawnych z całej Polski