Dowiedzieliśmy się już kiedy i w jaki sposób można uzyskiwać świadczenie alimentacyjne od dziadków dziecka, jednakże w dalszym ciągu nie została poruszona kwestia, jak długo obowiązek alimentacyjny trwa – do ukończenia przez uprawnionego osiemnastego roku życia? Czy też dłużej? W pierwszej kolejności wskazać należy, iż obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka ustaje w momencie, gdy dziecko jest w stanie samodzielnie się utrzymać, pod warunkiem, że dochody z majątku dziecka nie wystarczają na pokrycie jego kosztów utrzymania i wychowania. Wynika to wprost z art. 133§ 1 KRO, a fakt otrzymania takiego świadczenia nie jest wówczas zależny od tego, czy rodzice są małżeństwem, czy też nie. Wskazać jednak należy, iż poza sytuacją wyżej opisaną, alimenty przysługują również osobie, która znajduje się w niedostatku, czyli wtedy, gdy uprawiony nie może w pełni, z własnych środków zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb, co było już wspomniane w temacie dotyczącym alimentów od dziadków dziecka.
Niedostatek
Wyobraźmy sobie sytuację, w której dziecko podejmuje dobrze płatną pracę, w związku z czym rodzice zostają zwolnieni z obowiązku alimentacyjnego. Nagle po kilku miesiącach okazuje się, iż z jakiejś przyczyny pełnoletni został zwolniony z wykonywanej przez niego pracy. Czy rodzice w takiej sytuacji zobowiązani są po raz kolejny pomóc pełnoletniemu już dziecku? Co do zasady – tak, ponieważ najprawdopodobniej utrata pracy zarobkowej wiązała się będzie z faktem znalezienia się przez taką osobę w niedostatku, co implikuje konieczność rodzica do wsparcia dziecka w przejściowo trudnej dla niego sytuacji.
Nie mam środków – muszę zapłacić?
Oczywiście są przypadki, w których rodzice mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego dla pełnoletniego dziecka. Jak tego dokonać? Wykazać należy, że uiszczanie świadczenia alimentacyjnego wiązałoby się dla rodziców z nadmiernym uszczerbkiem lub że dziecko pomimo możliwości nie podejmuje starań w celu samodzielnego utrzymywania się. Podkreślić należy, iż druga ze wskazanych przesłanek nie spełni się, jeżeli pełnoletnie dziecko sumiennie stara się znaleźć pracę zarobkową, jednakże z pewnych przyczyn nie udaje mu się np. ze względu na brak doświadczenia zawodowego, czy też na zbyt duży popyt w pewnych segmentach zatrudnienia. Osoba taka, pomimo szczerych chęci nie jest w stanie zapewnić sobie środków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania w społeczeństwie.
Wciąż się uczę…
Zapewne każdy z nas zna choć jedną osobę, która po uzyskaniu wykształcenia średniego w dalszym ciągu będzie chciała kontynuować naukę w szkole wyższej. Czy w takim przypadku jest ona zdana na siebie, w kwestii utrzymania? Wskazać należy, iż ze względu na wiek, student ma możliwości bez problemu uzyskać zatrudnienie i podejmować pracę zarobkową. Bezsprzecznym pozostaje jednak fakt, iż osoby kontynuujące naukę na uczelni wyższej ze względu na ilość zajęć na uczelni nie są w stanie podjąć pracy zarobkowej, wówczas rodzice zobowiązani są do płacenia alimentów do ukończenia studiów przez pełnoletnie dziecko lub do osiągnięcia przez nie możliwości samodzielnego utrzymania. Zazwyczaj sytuacja taka ma odniesienie do studentów studiów stacjonarnych, którzy uczęszczając pięć dni w tygodniu na uczelnie nie mają możliwości zarobkowych. Co istotne, tryb odbywanych studiów nie ma tutaj znaczenia, pod warunkiem, że osoba uprawniona będzie w stanie wykazać, iż nie ma możliwości samodzielnego utrzymania. To rodzice w miarę własnych możliwości zobowiązani są, aby umożliwić dziecku uzyskanie jak najwyższego wykształcenie, jeżeli dziecko ma chęci, by takowe zdobywać.
Studiuję, a może jednak nie?
Jak wyżej wspomniano obowiązkiem rodzica jest umożliwienie dziecku zdobycia jak najwyższego wykształcenia i utrzymania w czasie podejmowania nauki w szkole wyższej, jeżeli dziecko nie jest w stanie zapewnić sobie godny byt samodzielnie. Co jednak w sytuacji, kiedy pełnoletni podjął naukę w szkole wyższej, jednakże nie uczęszcza na zajęcia i nie przykłada się do obowiązków związanych ze studiowaniem? Wówczas rodzice nie mają obowiązku płacenia alimentów na dziecko pełnoletnie, jednakże zważyć należy, iż ostateczną decyzję w tym przedmiocie podejmuje Sąd w odniesieniu do konkretnego stanu faktycznego. Każda sytuacja jest tutaj sytuacją indywidualną, uzależnioną od wielu czynników.
Zobowiązanie do końca życia
Spotkać możemy się z sytuacją, kiedy alimenty od rodziców dla dorosłych dzieci płacone są, aż do momentu śmierci. Sytuacja taka ma miejsce między innymi wtedy, kiedy dziecko zmaga się z nieuleczalną chorobą lub pewnym stopniem niepełnosprawności. Wynika to z faktu, iż dziecko takie nie jest w stanie samodzielnie się wówczas otrzymywać, ponieważ ze względu na swoją dysfunkcję nie ma możliwości uzyskiwania zarobków. Ważnym pozostaje tutaj wskazanie, iż nie tyczy się to tylko i wyłącznie chorób fizycznych, ale również psychicznych, z którymi zmaga się pełnoletnie dziecko, jeżeli tylko jest to ograniczenie uniemożliwiające samodzielne utrzymywanie się.
Tego nie rób…
Dorosłe dzieci często obierają własną ścieżkę życiową, co niejednokrotnie wiąże się z podejmowaniem decyzji w sprzeczności z tym, co uważają jego rodzice. Czy fakt takiego postępowania zwalnia z obowiązku alimentacyjnego? Nie, chyba, że działania podejmowane przez pełnoletniego pozostają sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. To, czy dane działanie zostanie za takie uznane zależy od decyzji Sądu, jednakże przykładem takich działań będzie sytuacja, gdy dziecko nie będzie chciało utrzymywać z rodzicami żadnego kontaktu lub będzie dopuszczało się wobec rodzica zachowań agresywnych i wulgarnych. We wskazanej sytuacji i opisanych wyżej, które implikują ustanie obowiązku alimentacyjnego, złożyć należy pozew o uchylenie alimentów do Sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Szczegółowe zasady uiszczania opłaty od takiego pozwu zawarte zostały w art. 13 Ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.